Akademik Veri Yönetim Sistemi
ATAG-25, İstanbul, Türkiye, 1 - 02 Aralık 2022, ss.51, (Özet Bildiri)
Sondaj kuyuları, yeraltı hakkında ayrıntılı bilgi için birincil kaynaktır. Jeolojik bilgiler, sondaj
sırasında doğrudan karot numuneleri alarak elde edilebilir. Buna ek olarak delme sırasında veya
kuyu tamamlandıktan sonra bir kablolu sistem kullanılarak formasyona ait petrofiziksel bilgileri,
derinliğin bir fonksiyonu olarak toplamak ve bu bilgileri saklamak için kuyuya kuyu log cihazları
yerleştirerek kuyudan düzenli aralıklarla örneklenebilir ve ölçülebilir.
Zaman serileri, doğrusal ve durağan olmayan aynı zamanda düzensiz periyodik salınımlar gösteren
bir yapıya sahiptir. Yineleme Haritaları (Recurrence Plot-RP) analizi, zaman serilerinin periyodik
olmama derecesini tanımlamak için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde amaç yüksek boyutlu
faz uzayına sahip dinamik sistemlerin içerisindeki doğrusal olmayan ve anlık pik davranışları
kolayca ortaya çıkarabilmektir. Yineleme haritalarının, başta tıp bilimleri olmak üzere, fen
bilimleri, psikoloji gibi sosyal bilimler ve iktisat gibi ekonomi bilimlerinde sıklıkla kullanıldığı
görülmektedir.
Formasyonların genellikle keskin sınırları olduğu bilinen bir durumdur. Dolayısıyla herhangi bir
sondaj kuyusundan örnekler kullanılarak litolojik tabakalar arasındaki sınırları tespit etmede
Yineleme Haritaları Yöntemi kullanmak oldukça verimli sonuçlar yaratabilmektedir. Burada
yöntem, önceden herhangi bir jeolojik bilgi gerektirmeyecek şekilde bağımsız olduğundan jeolojik
uzaysal verilerdeki geçişleri tespit etmek için uygulanacak şekilde uyarlanmış zaman serisi
tekniklerine dayandırılmıştır.
Kuyu logu verileri, yeraltında derinliğin bir fonksiyonu olarak litolojik bilgi barındırdığından,
doğrusal ve durağan olmayan aynı zamanda düzensiz periyodik salınımlar gösteren bir yapıya
sahiptir. Dolayısıyla kuyu logu verilerinden, petrofiziksel ve jeokimyasal parametrelerden litolojik
katmanları tespit etmek için çok değişkenli bir zaman serisi tekniği geliştirilmiştir.
Bu çalışmada, kuyu logu zaman serilerindeki düzensiz periyodik davranış kalıpları Yineleme
Haritaları tekniğiyle işlenmiş jeolojik sınırlar belirlenmeye çalışılmıştır.