MERİÇ ULUSLARARASI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ, cilt.7, sa.20, ss.345-363, 2023 (Hakemli Dergi)
Bursa’nın tarım ilçesi olan Mustafakemalpaşa, Osmanlı’nın son dönemlerinde farklı etnik kökenden kişilerin yaşadığı, “Kirmasti” olarak anılan bir kazadır. Arşiv belgelerine yansıyan bilgiler içinde 19. yüzyılın sonlarından itibaren kaza halkının kaymakamları hakkındaki şikâyet mektuplarının önemli bir toplam oluşturduğu ve bu şikâyet zinciri içinde Kaymakam Kazım Bey’in ruhsatsız olarak Rum Mektebi inşasına izin vermesi sebebiyle sorgulanmasının dikkat çektiği söylenebilir. Rum Mektebi’nin boyutları ve niteliği, kimler tarafından kullanılacağı, inşaat masrafını kimin karşılayacağı, inşa edileceği arsanın durumu, etrafta yaşayan kişilerin etnik kökeni gibi konular hakkında verilen bilgilerin eksikliği nedeniyle mektebe inşaat ruhsatı verilmemiştir. Ancak ruhsatın alınması beklenmeden başlayan inşaat sebebiyle yapılan sorgulama sonrası mektebe ilişkin tüm bilgiler tamamlandığında, Rum mektebinin inşaatının da bitmesi yakınlaşmış ve yapının ruhsatı alınabilmiştir. Bu makalede 19. yüzyılın sonlarından itibaren Kirmasti kazasının kaymakamları hakkındaki şikâyetler bağlamında Kaymakam Kazım Bey’in inşaat ruhsatı alınmadan bir Rum Mektebi’nin inşasına başlama izni vermesine ilişkin süreç değerlendirilmiştir.