Arap Baharı ve Güncel Gelişmeler Çerçevesinde Cezayir Anayasal Sistemine Genel Bir Bakış

Ustabulut B.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisi, cilt.7, sa.13, ss.349-384, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Antidemokratik yönetimlere karşı Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki birçok ülkede gerçekleşen ve Arap Baharı olarak adlandırılan gösteriler Cezayir’de de söz konusu olmuştur. Cezayir’de protesto gösterileri erken bir tarihte başlamasına rağmen Arap Baharının sonuç vermesi uzun sürmüştür. 2019 yılında başlayan ve Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika’nın istifası ile sonuçlanan barışçıl protesto gösterileri sonrasında 2020 yılında kabul edilen yeni Anayasa ile Cezayir anayasal sisteminde önemli değişiklikler söz konusu olmuştur. Yasama organının güçlendirildiği 2020 Anayasası ile yasama ve yürütme ilişkileri yeniden düzenlenerek yasama organı ile yürütme organı arasında kontrol ve dengenin kurulması amaçlanmıştır. 2020 Anayasasının kabul edilmesi ile Cezayir anayasal sistemi üzerindeki Fransız etkisinin devam ettiği görülmektedir. Özellikle Cezayir’de yarı başkanlık sisteminin uygulanması dikkate alındığında Fransa’nın bu eski sömürgesi üzerinde hukukî ve siyasî etkisinin devam ettiği fark edilecektir. Yarı başkanlık sisteminin doğmasına neden olan gelişmelerin Cezayir’de yaşanmış olduğu düşünüldüğünde bu sistemin Cezayir’de uygulanıyor olması ayrıca önemlidir. Ayrıca Anayasa Mahkemesinin kurulması ile yeni bir kontrol ve denge mekanizmasının oluşturulmuş olması Cezayir açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada Türkiye açısından çeşitli nedenlerden dolayı önemli bir yere sahip olan Cezayir’in anayasal sistemi incelenerek Arap Baharının Cezayir ve Cezayir anayasal sistemi üzerindeki etkisi üzerinde durulacaktır. Çalışma kapsamında Cezayir’deki önemli siyasî aktörler ve güncel siyasî gelişmeler üzerinde durularak anayasal değişim süreci incelenecektir.

The demonstrations in many countries in the Middle East and North Africa against anti-democratic governments called the Arab Spring also occurred in Algeria. Even though the protest demonstrations began at an early date, the Arab Spring took a long time to produce results. After the peaceful protest demonstrations that started in 2019 and resulted in the resignation of President Abdulaziz Bouteflika, significant changes have occurred in the Algerian constitutional system with the new constitution being accepted in 2020. The relations between the legislative which was strengthened and executive branches were redesigned and it was aimed to become checks and balances between the legislative and executive branches with the Constitution of 2020. The French effect continues on the constitutional system of Algeria with acceptance of the Constitution of 2020. When we consider the implementation of the semi-presidential system in Algeria, it is noticed that the legal and political influence of France on its former colony country. Also, it is the significant implementation of the semi-presidential system in Algeria because the developments that led to the birth of the system occurred in Algeria. Also, it is very important that new checks and balances mechanism has been established with the establishment of the Constitutional Court in terms of Algeria. This article will examine the constitutional system of Algeria which is a very important country in terms of Turkey because of various reasons, and emphasis the effect of the Arab Spring on Algeria and the constitutional system of Algeria. Within the scope of the article, it will also be examined the constitutional changing process by focusing on the important political actors and current political developments in Algeria.