Mekânın, Zamanın ve Eğlencenin Sınırlarında Osmanlı’da Gazinolar


Şenyurt O.

MİMARLIK VE YAŞAM, cilt.6, sa.3, ss.947-967, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: MİMARLIK VE YAŞAM
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.947-967
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Gazinolar, Osmanlı toplumunun eğlence mekânlarının arasına Tanzimat’tan sonra girmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında yeni gazinolar inşa edilmekle birlikte, çoğu kahvehane olan başka mekânların dönüştürülmesiyle gazinolar kullanılır hale getirilmiştir. Meddah’tan pandomime, Karagöz’den tiyatro oyunlarına kadar gerek geleneksel gerekse batılı eğlence biçimlerinin sunulduğu gazinolar, yönetimin sıkı kontrolü altındadır. Oyuncular, izleyiciler ve eğlence programlarının denetimden geçtiği bir ortamda içki satışıyla birlikte güvenlik tedbirlerinin alınması için çeşitli kurallar gündeme getirilmiştir. Makalede Osmanlı’da gazino açma girişimleri, gazinoların işletilmesindeki güçlükler, gazinonun mekânları ve eğlenceleri çeşitli başlıklar altında genel olarak ele alınmıştır. Marjinal bir mekân olarak görülen gazinoların belirli semtlerde açılmalarına izin verilmiş ve yönetim tarafından içki ve eğlencenin zamanı ve mekânı sınırlanarak gazinoların kamu güvenliği için daha az zararlı hale gelmesi amaçlanmıştır.

Casinos became one of the entertainment venues of the Ottoman society after the Tanzimat. Although new casinos were built in the second half of the 19th century, other venues, most of which were coffee houses, were converted into use. From meddah to pantomime, from Karagöz to theater plays, the casinos, where both traditional and western forms of entertainment are offered, are under the strict control of the administration. In an environment where actors, viewers and entertainment programs are inspected, various rules have been brought to the agenda for taking security measures with the sale of drinks. In the article, the attempts to open a casino in the Ottoman Empire, the difficulties in the operation of the casinos, the venues and entertainments of the casino are discussed in general under various headings. Casinos, which are seen as marginal places, were allowed to open in certain districts and the management aimed to make the casinos less harmful to public safety by limiting the time and place of drinking and entertainment.