Akademik Veri Yönetim Sistemi
The Journal of International Civilization Studies Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, cilt.3, sa.1, ss.53-69, 2018 (Hakemli Dergi)
Tarih boyunca Türk devletlerinde ordu ile siyasetin iç içe girdiği
görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı Devleti’nde de böyle iç içe geçmiş bir
yapının mevcut olması devletin son zamanlarında darbe girişimlerine maruz
kalmasına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti yıkıldıktan sonra yerine kurulan
Darbe Bağlamında Osmanlı’dan 1980’e Kadar Ordu-Siyaset İlişkisi
54
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucularının asker kökenli olmalarından dolayı
cumhuriyetin başlangıç yıllarında askerin siyasetten uzaklaşmasına sebep olsa da
bu durum çok partili hayata geçişle beraber tekrar değişir. Bilhassa 1950 seçimiyle
değişen iktidardan rahatsız olan askeri kesim kışladan çıkarak Türk halkını 1960
darbesiyle tanıştırır. Askeri vesayet, seçimle iş başına gelen sivil iktidarı düzeni
tesis etmek adına iktidardan uzaklaştırsa da en büyük darbeyi demokrasiye
vurmuştur. 1971 muhtırasıyla askerin sisteme dolaylı yoldan müdahale ettiği
görülür. Asker ve sivil iktidar arasında yaşanan bu çatışmanın en ağır örneği 1980
darbesidir. Ülkedeki iç çatışma ve çözülemeyen ekonomik krizin yanı sıra
siyasilerin de uzlaşmaz tavrı sonucunda ordunun yönetime bir kez daha el koyar.
Türk siyasal hayatında ordunun-siyasete sürekli olarak müdahale etmesi,
tarihimizde darbenin bir gelenek haline gelmesine yol açmıştır. Bu çalışmada
tarihimiz boyunca ordunun devlet yönetiminde ve siyasette ne kadar etkili olduğu
irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Ordu, siyaset, darbe, iktidar, devlet
1. Giriş
Dünya tarihinde ordu ile siyaset ilişkisi hep erki ele geçirme ve ele geçirdiği erki kullanma amaç
ve mantığı üzerinden yürümüştür. Bu bağlamda ordunun zaman zam