YER RADARI (GPR) İÇİN 3B SAYISAL MODELLEMEDE FİZİKSEL PARAMETRE ETKİLERİ: DNAPL ÖRNEĞİ


Özkap K., Pekşen E.

Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, cilt.9, sa.2, ss.476-494, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışmada, yer radarı (GPR) yönteminin sahadaki performansını doğrudan etkileyen fiziksel parametrelerin radargramlar üzerindeki etkisi üç boyutlu sayısal model kullanılarak irdelemiştir. Sayısal modelde ortam suya doygun kum olarak tasarlanmışken hedef gömülü kütle olarak yer altı suları için büyük tehlike arz eden yoğunluğu sudan fazla kirleticiler (DNAPL) olan Trikloroetilen (TCE), Tetrakloroetilen (PCE), Trikloroetan ve Dikloroetan kullanılmıştır. Kaynak olarak ise sayısal ortamda modellenmiş GSSI marka 1.5 GHz merkez frekansına sahip GPR anteni kullanılmıştır. İlk aşamada ortama ait fiziksel parametreler değiştirilmiş, DNAPL kütlesine ait parametreler ise sabit tutulmuştur. İkinci aşamada ise tam tersi olarak uygulanmıştır. Elde edilen yapay radargram incelendiğinde ortama ait göreceli dielektrik değerinin artışı ile DNAPL kütlesinden kaynaklanan yansımaların radagramlarda daha geç geldiği gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra TCE’nin kayıtlarda en belirgin yansımalara neden olan ve tespiti en mümkün DNAPL türü olduğu görülmüştür. Elektriksel iletkenlik değerinin kademeli olarak arttırıldığı testlerde ise elektromanyetik dalgaları sönümlenerek zayıf yansımalar olarak kayıtlara girmiştir. Manyetik geçirgenlik değerinin kademeli artışının ise kuvvetli ve çok belirgin tekrarlı yansımalara neden olduğu görülmüştür.