3. INTERNATIONAL CAPPADOCIA SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Nevşehir, Türkiye, 11 - 12 Aralık 2022, ss.1521-1522
Makine parçalarının talaşlı imalatında ortaya çıkan yüzeylerin kalitesi büyük önem
taşımaktadır. Yüzeylerin kalitesini belirleyen kesme hızı, kesme derinliği, kesici takım ile
parça arasındaki sürtünmeye bağlı ortaya çıkan ısı gibi pek çok faktör vardır. Bu çalışmada
inceleyeceğimiz aşındırıcılı su jeti (ASJ) yönteminde ise parça ile temas eden bir kesici takım
olmadığı için kesme bölgesinde bir ısı oluşumu olmayacağından ısıl etki en aza inmekte ve
hızlı üretim imkanları sunmaktadır. Bu durum geleneksel olmayan malzeme işleme
yöntemlerinden biri olan ASJ ile malzemelerin işlenmesini günümüzde önemli hale
getirmiştir. ASJ ile yapılan kesme işlemi sonucu ortaya çıkan kesme yüzeyinin
incelenmesinde ortalama yüzey pürüzlülüğü (Ra) en çok tercih edilen yüzey pürüzlülüğü
çeşididir. Ancak literatür kapsamlı bir şekilde incelendiğinde, kesme yüzeyinin ortalama
yüzey pürüzlülüğünü belirlemek için yapılan ölçüm konumlarının farklılık gösterdiği
görülmüştür. Bu farklı konumların belirlenmesi hakkında herhangi bir seçim kriterine hemen
hemen değinilmemektedir. Ayrıca ASJ kesme yüzeyinin başlangıç hasar bölgesi, düzgün
kesme bölgesi ve kaba kesme bölgesi olarak farklı pürüzlülük değerlerine sahip bölgeler
içermesi ortalama yüzey pürüzlülüğü ölçüm konumlarını belirlemeyi zorlaştırmaktadır. ASJ
tezgâh parametreleri seviyeleri bu bölgelerin oluşumuna etki etmektedir. Bu çalışmada,
tezgah parametre seviyelerinin değişimi etkisinde kesme yüzeyinde en uygun ortalama yüzey
pürüzlülüğü ölçüm konumunun belirlenmesine ait metodolojik bir yaklaşım
gerçekleştirilmiştir. ASJ tezgâhında en yaygın kullanılan parametrelerden olan ilerleme hızı
ve aşındırıcı kütle akış oranı parametreleri seçilmiştir. İlerleme hızı ve aşındırıcı kütle akış
oranı parametreleri üçer seviyeli (L9) olacak şekilde deney planı oluşturulmuştur. Kesme
yüzeyinin farklı konumlarından alınan ölçümler ve ölçümlerin ortalama değer seçimlerine
göre eğri karakteristikleri oluşturulmuştur. Ayrıca parametre seviyeleri etkilerinin davranışları
ve deney sonuçlarının olasılık grafikleri bulunmuştur.