Akademik Veri Yönetim Sistemi
SELCUK UNIVERSITESI ILAHIYAT FAKULTESI DERGISI, sa.31, ss.91-113, 2011 (Hakemli Dergi)
Bu makalede hadisçilerin muteber rivâyet usûlleri dışında kalan keşf yolu ile hadis rivâyeti ele alınmıştır. Tasavvuf erbabından bir kısmının kullandığı özel rivâyet yöntemlerinden biri olan ve daha ziyade İbn Arabî ile gündeme gelen keşf metodu Fütûhât-ı Mekkiyye ekseninde irdelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada bilgi kaynağı olarak keşfin değeri ve bunun hadis usûlüne uygulanması konu edinilmiştir. Bilgi kaynağı olarak keşfin kıymeti sûfilere göre inkar edilemez bir gerçektir. Keşfin değeri konusunda mutasavvıflarla hemfikir olan İbn Arabî’yi diğerlerinden ayıran husûs onun bu yöntemi hadis rivâyetine uygulamasıdır. O, bu metotla -hadislerin en azından bir kısmı- için Hz. Peygamberle irtibat kurduğunu ve onları tashih ettiğini belirtmektedir. İbn Arabî, eserinde naklettiği hadislerin bir bölümü için bu metodu uygulamakla birlikte bütün hadisler için böyle bir iddiası söz konusu değildir. Araştırmada, öncelikle keşf kavramsal olarak incelenmiş; ayrıca tasavvuf tarihi ve İbn Arabî açısından da ele alınmıştır. Ardından keşfin bir metot olarak nasıl algılandığı, dini referanslar açısından nasıl temellendirildiği ve bunun İbn Arabî’nin sistemi içerisinde nereye tekabül ettiği izah edilmiştir. Keşf yoluyla hadis rivâyetine hadis alimlerinin yaklaşımı ise olumlu olmamıştır. Muhaddislerin yöntemleri dışında kalan söz konusu yönteme hadisçilerin bakış açısı müstakil bir başlık altında ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Keşf, Rivâyet, İbn Arabî, Fütûhât, Hadis.