Oryantalist Mimarlığın Sıra Dışı Örneği: Kubbesi ve Minaresi ile Budapeşte Fil Ahırı


Şenyurt O.

The Journal of Social Science, cilt.4, sa.8, ss.456-480, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 4 Sayı: 8
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: The Journal of Social Science
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.456-480
  • Kocaeli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Oryantalist yapılar İslam ülkelerinin mimarlıklarına ilişkin bazı yapı öğelerinin karmaşık biçimde bir araya getirildiği bir mimari yaklaşımla tasarlanmıştır. Gerek iç mekânda gerekse yapı formu bağlamında çağrışım, benzetme kaygısını da beraberinde getirdiğinden, batı dünyası, doğu mimarlıkları için geliştirilen bazı klişeler üzerinden tasarım yaklaşımlarını geliştirmiştir. Bu yapılar plan şemaları, işlevleri ve cephe özellikleri bağlamında bir bütünlük oluşturmaktan öte doğuya ilişkin bir çağrışım yapmak üzere çeşitli biçimlerde yapı öğelerini bir arada bulundururlar. Batıda özellikle cami çağrışımı yapan binalar oldukça farklı ve şaşırtıcı işlevler için üretilmiştir. Bu makalede, Macaristan’ın başkenti Budapeşte Hayvanat Bahçesi Fil Ahırı’nın 1912 yılında cami biçiminde inşa edilmesi hakkında Osmanlı yönetimi tarafından verilen tepki değerlendirilmiş, yapının oryantalist üslubu ile tarih ve siyaset ilişkisinin kurgulanması amaçlanmıştır. Endüstri devrimi ve sömürgeciliğin etkisiyle, doğu halklarının geçmişlerine ilişkin kültürel bir simge olan mimarlıklarının dönüştürülerek, üretilen oryantalist mimarlık kılıfı içinde, batı tarafından tanımlanabilir hale geldiği sonucuna varılmıştır.