İklim krizi, boyutları ülke sınırlarını aşan küresel bir sorundur ve tüm ekosistemi, dolayısıyla dünya üzerindeki canlı hayatı ve varlığı ekosistemin dengesine bağlı uygarlığımızı tehdit etmektedir. İnsan, hayvan ve çevre sağlığının bir bütün olarak ele alınmasını ve tehditlere karşı hazırlanmayı öneren Tek Sağlık yaklaşımı küresel olarak halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi için hayati önemde olup iklim değişikliğine karşı alınacak önlemler açısındandan da önemlidir. Günümüzde yaşanan iklim değişikliğinin etkileri gecikmeli olarak ortaya çıkmakta ve güçlenen geribesleme mekanizmalarını harekete geçirmektedir.  Yine iklimsel bir değişim bir kez oluştuğunda, normale dönüş yüzyıllar, belki bin yıllar alacaktır. IPCC’nin 2023 tarihli Sentez Raporu’nda iklim değişikliğinin insan refahı ve gezegen sağlığı için bir tehdit olduğu; herkes için yaşanabilir ve sürdürülebilir bir geleceği güvence altına almak için mevcut fırsat penceresinin hızla kapanmakta olduğu ifade edilmektedir.

İnsan sağlığı için ortalama koşullardan çok aşırı olayların değişkenliği ve sıklığındaki değişim önemlidir. Sıcağa veya soğuğa maruz kalındığında en büyük risk, olağan veya en sık karşılaşılan sıcaklıklardan sapmadır. Öte yandan, insanlar sıcaklıklardaki ılımlı artışlarla başa çıkabilse de, çevresel değişime ve sıcaklık artışına son derece duyarlı olabilecek ve insan sağlığı açısından önem taşıyan fiziksel ve ekolojik sistemler de bulunmaktadır. İklim değişikliği gezegenimizin homeostatik sistemlerinde bozulmaya neden olmaktadır.

Etkilerini yıldan yıla daha şiddetli yaşadığımız ve insan kaynaklı olduğu artık şüphe götürmeyen iklim değişimi, ek önlemler alınmazsa güncel hastalık yükünü artıracak ve iklime duyarlı hastalıkların görüldüğü coğrafi alanların genişlemesine neden olacaktır. İklim değişimi sıcak dalgaları, kuraklık ve sel gibi aşırı hava olayları ve afetlerin sıklığı ve şiddetindeki değişiklikler, çevresel risk faktörlerindeki artış vasıtasıyla sağlığı birçok yoldan etkilemektedir.

İklim değişiklikleri ve aşırı hava olayları tarımı ve dolaylı olarak gıda ve suya erişimi etkileyerek başta çocuklar ve yaşlılar olmak üzere kırılgan gruplarda malnütrisyon riskini artırıp sağlığı etkilemektedir. Sağlıklı suya erişim insan için hayati önemde olduğu gibi sulama olmaksızın zirai tarım ve hayvancılık yapmak ve tarım olmaksızın 8 milyar insanı beslemek de olanaksızdır. Aynı zamanda, okyanusların ısınması ve asitleşmesi balık nüfusunu ve balıkçılıkla geçinen milyonların beslenmesini olumsuz etkilemektedir.

İklim değişikliği gıda ve su güvencesini azaltarak Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmayı tehdit etmektedir. Günümüzde Dünya nüfusunun yaklaşık yarısı, iklimsel ve iklimsel olmayan etmenlerin birleşiminden dolayı yılın en azından bir bölümünde ciddi su kıtlığı yaşamaktadır.

Günümüzde iklim değişikliği ile biyosferin bütünlüğünde bozulma ve biyoçeşitlilik kaybının birbiriyle bağlantılı olduğu ve her ikisinin de insan aktivitelerinden giderek daha fazla etkilendiği kabul edilmektedir. Dünya bütün canlı ve cansız ortamlarıyla bütündür ve gezegenin sağlığı ekosistemin sağlıklı ve sürekli olmasına bağlıdır. Doğa, birbirine bağımlı ve iç içe geçmiş sistemlerden oluşmaktadır. Bunlardan birinin zarar görmesi geribesleme yoluyla sistemin tümünün zarar görmesine neden olabilmektedir.

Çevresel ve ekolojik yıkım artık gözle görülür hale gelmiştir ve bu gidişatın sonlandırılmasına, sera gazlarının atmosferdeki konsantrasyonlarının yükselerek iklimi değiştirmesine yarın değil, hemen bugün karşı çıkmak sağlıklı ve insanca bir hayat sürmeyi dileyen hepimizin en öncelikli hedefi olmalıdır.

Anahtar Kelimeler: İklim değişikliği, Tek Sağlık, Aşırı hava olayları, Biyoçeşitlilik Kaybı, İklim Göçü