International Marmara Sciences Congress , Kocaeli, Türkiye, 10 - 11 Aralık 2021, ss.81
Her yıl birkaç milyon ton üretilen polistiren (PS) koruyucu paketleme malzemelerinden, tek kullanımlık
mutfak gereçlerine, ısı yalıtım malzemelerinden laboratuvar malzemelerine kadar birçok alanda
kullanılan plastiklerden birisidir. Çevreye atılan plastikler doğal yollarla zamanla bozunarak nano
boyutlara ayrışmaktadır. Bu nedenle plastik türevli nanopartiküllerin (NP) canlı organizmalara nasıl
girdiği ve onları nasıl etkilediği konusu son derece önemlidir. Büyük balmumu güvesi Galleria
mellonella biyolojik kontrol çalışmaları, fizyolojik ve bakteriyel araştırmalar, konak-parazitoid ilişkileri
ve insan patojenlerini incelemek için uygun bir model organizmadır. Böcekler omurgalıların doğuştan
gelen immün tepkisine benzeyen hücresel ve hümoral bağışıklık sistemine sahiptir. Böcek kan hücreleri
olan hemositler, hücresel düzeyde gerçekleşen böcek bağışıklık sisteminde önemli bir role sahiptirler.
Hücresel bağışıklık tepkisine aracılık eden hemositler, memeli fagositleriyle benzerlikler
göstermektedir. Hücresel bağışıklık başta fagositoz olmak üzere nodül oluşturma ve kapsül meydana
getirmek gibi daha kapsamlı mekanizmalar içeren bir savunma sistemidir. Çalışmamızda Kimya
Bölümü Polimer ve Malzeme Araştırma Laboratuvarında üretilen yaklaşık 300-350 nm boyutlarındaki
polistiren nanopartikülleri (PS NP) kullanıldı. G. mellonella larvalarının besin içeriklerine 50, 100, 500
ve 1000 ppm dozlarında PS NP’ler eklendi. Larvaların total hemosit sayılarına ve hemosit tiplerine
etkileri araştırıldı. Yapılan çalışmalarda kontrol grubuna göre artan dozlara paralel olarak total hemosit
sayısında azalmalar tespit edildi. Aynı zamanda immün tepkileri oluşturan prohemosit, granülosit,
önositoid ve sferülosit sayısının tüm dozlarda azaldığı, plazmatosit sayısının ise arttığı tespit edildi. Elde
edilen veriler plastik türevli nano-PS’lerin larvalarda immün tepkiyi azalttığını ve bağışıklık sisteminde
baskılayıcı rol oynadığını göstermektedir.