Akademik Veri Yönetim Sistemi
KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, sa.21, ss.75-90, 2024 (Hakemli Dergi)
“Dâr” veya “dârdan indirme erkânı”, Alevi-Bektaşi inancında ölümle ilgili inanışlara ait önemli bir ritüeldir. Bu erkân, günümüze kadar varlığını sürdürmüş olup musâhibli taliplerin ölümünün ardından icra edilmektedir. Araştırma, Kocaeli ili İzmit ilçesinde Balören Köyü’nde (eski adıyla Belen) uygulanan dârdan indirme erkânı ile sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda araştırmanın birinci bölümünde Balören Köyü’nün tarihi ve coğrafi konumu, ikinci bölümünde “dâr kavramı” ve son olarak “dârdan indirme erkânı”na yer verilmiştir. Araştırmada, Hakk’a yürüyen üç kişi için 28 Ocak 2024 tarihinde Balören Köyü Cemevi’nde Pir Sultan Abdal Ocağı’na bağlı Kazım Güneş Dede önderliğinde yürütülen dârdan indirme erkânı katılımcı gözlemci olarak incelenmiştir. Araştırmanın amacı; Balören Köyü’nde gerçekleştirilen dârdan indirme erkânının uygulanışını kayıt altına alarak, Alevi-Bektaşi kültürünün gelecek kuşaklara aktarılmasına ve kolektif bilincin oluşturulmasına aracılık etmesidir. Bu araştırma, sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemi olarak kabul edilen etnografik alan araştırmasına dayanmaktadır ve konuyla ilgili tarihsel ve güncel kaynaklar titizlikle incelenmiştir. Özellikle Alevi literatüründe kabul görmüş önemli eserler taranmış ve birincil kaynaklara erişim sağlanmıştır. Araştırma sonucunda, Kocaeli Balören Köyü’nde dârdan indirme erkânının sadece Hakk’a yürüyen kişiyi huzura erdirme amacının ötesinde, aynı zamanda toplumun birlik ve beraberliğini güçlendiren önemli bir sözlü kültür ürünü olduğu, kolektif bilincin oluşturulmasına aracılık ederek toplumun dayanışmasını desteklediği sonucuna varılmıştır.