İnsan embriyonik kök hücreleri embriyonun blastosist aşamasındaki iç hücre kitlesinden elde edilir. Kendi ken- dilerini sınırsız yenileyebilme özelliklerinin yanında pluri-potent olmaları, yani üç farklı embriyonik tabakadan kö-ken alan hücre tiplerine farklılaşabilme potansiyelleri ilehücre tedavisine yönelik büyük umut vaat etmektedirler.Ancak derivasyonlarındaki etik ve yasal problemler ne-deniyle, pluripotent özelliklerinin tedavi amaçlı kullanımı henüz gerçekleştirilememektedir. Son yıllarda, erişkin do- kulardan elde edilen hücrelerin yeniden programlanarakembriyonik karakter taşıyan pluripotent özellikteki hücre-lere dönüşebilecekleri gösterilmiştir. Böylelikle, yeniden programlanan somatik hücrelerin, in vitro olarak istenilen hücre tipine yönlendirilmiş farklılaştırılması ve rejeneratif tıp alanında kullanılma ihtimali kuvvetlenmiştir. Pluripo- tent özellik kazandırılan bu hücreler indüklenmiş pluripo-tent kök hücreler olarak tanımlanmış olsa da, pluripotent özelliğin mekanizması henüz tam anlamıyla açıklanama-mıştır. Yine de, indüklenmiş pluripotent kök hücre tek-nolojisi, insan hastalık modellerinin çalışılması, yeni ilaç geliştirilmesi ve hücre tedavisine yönelik yeni yaklaşımlarönermesi açısından önem arzetmektedir. Kendi kendileri-ni yenileyebilmeleri ve insan vücudundaki tüm hücre tiple-rine farklılaşabilme potansiyellerinin yanında, embriyonik kök hücrelerin neden olduğu etik kaygılardan uzak olma- ları ve olası hücre tedavisi uygulamalarında hastaya özgütasarlanabilecek olmaları nedeniyle son yıllarda bilim dünyasında büyük ilgi uyandırmaktadırlar. Bu derlemedegeçmişten günümüze indüklenmiş pluripotent kök hücre teknolojisine ve bu hücre grubunun hücre tedavisindekiyerine değinilecektir.
Human embryonic stem cells are derived from the inner cell mass of a blastocyst-stage embryo. They hold a huge promise for cell therapy with their self-renewing ability and pluripotency, which is known as the potential to differentiate into all cell types originating from three embryonic germ layers. However, their unique pluripotent feature could not be utilised for therapeutic purposes due to the ethical and legal problems during derivation. Re- cently, it was shown that the cells from adult tissues could be reverted into embryonic state, thereby restoring their pluripotent feature. This has strenghtened the possiblity of directed differentition of the reprogrammed somatic cells into the desired cell types in vitro and their use in regenerative medicine. Although these cells were termed as induced pluripotent cells, the mechanism of pluripo- tency has yet to be understood. Still, induced pluripotent stem cell technology is considered to be significant by proposing novel approaches in disease modelling, drug screening and cell therapy. Besides their self-renewing ability and their potential to differentiate into all cell types in a human body, they arouse a great interest in scientific world by being far from the ethical concerns regarding their embryonic counterparts and their unique feature of being patient-specific in prospective cell therapies. In this review, induced pluripotent stem cell technology and its role in cell-based therapies from past to present will be discussed.
