Enderunlu Latif Ağa

Gazi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü 4. Ulusal Sanat Eğitimi Sempozyumu, Ankara, Turkey, 23 - 27 October 2023, vol.9789755073385, no.25, pp.139-140

Publication Type: Conference Paper / Summary Text
Volume: 9789755073385
City: Ankara
Country: Turkey
Page Numbers: pp.139-140
Kocaeli University Affiliated: Yes

Abstract

Geleneksel Türk müziğinin tarihsel sürecinde, usta-çırak ilişkisi olarak bilinen ekol ile yüzyıllar boyunca sayısız bestekârı yetişmiştir. Söz konusu ekol bizâtihi meşk usulünün kendisi olup; Türk müziğinin usûl ve kâideleri, repertuvarı ve yetişen mûsikînişasları ile bir nevî okul vazifesi görmüştür. Bu sistem içerisinde meşk usulü gelişimini sürdürerek bugüne kadar gelmiştir. Günümüzde esas manasıyla varlığını sürdürmeyen ve geleneksel bir aktarım yöntemini temsil eden meşk sistemi içerisinde yetişen büyük mûsikîşinaslardan biri de XIX. yüzyıl bestekârı olan Enderunlu Latif Ağa’ dır. Dönemin sanat akademisi hüviyeti taşıyan Enderun’ da meşk usulü ile yetişerek aynı kurumda Medenî Aziz Efendi, Guatelli Paşa, Tanburi Ali Efendi, Kanuni Mehmet Bey ve İsmail Hakkı Bey gibi dönemin Türk müziği adına önem taşıyan mûsikîşinasların da hocalığını ve öncülüğünü yapmıştır. Enderun hocalığı yapması ve saraydaki idari görevinin yanı sıra aynı zamanda Türk müziğinde mâhir bir bestekar olan Latif Ağa, XIX. yüzyılda gelişen ve döneminde revaç kazanan şarkı formunu da Hacı Arif Bey’ den önce benimseyen isim olmuştur. Bu anlamda günümüze ulaşan eserleri arasında klasik şarkı formunda sıklıkla icra edilen eserleri mevcuttur. Hakkında pek az bilgiye ulaşılan Latif Ağa’ nın bestelediği klasik eserlerden Hicazkâr makamında ‘Yoktur zaman gel mâhım heman gel’ Mahur makamında ‘Düştü yine bir şûh- i sitem-kâre gönül’ ve Evcara makamında ‘Açıldı sîneme bir tâze yâre’ eserleri çalışmada incelenerek makamsal analizleri yapılmıştır. Bu doğrultuda bestakârın eserleri incelenerek aynı zamanda dönemin makam anlayışı ile ilgili bir durum tespiti yapılması amaçlanmıştır.